Dysruptory endokrynologiczne (EDC – endocrine disrupting chemicals)

5
7132

Dzisiaj kolejny pokonferencyjny artykuł (po Europejskiej Konferencji w Budapeszcie). Tym razem poświęcony dysruptorom endokrynologicznym, czyli substancjom, które są w naszym środowisku i mają potencjał uszkadzania układu endokrynologicznego.

Dysruptory endokrynologiczne mają budowę podobną do niektórych hormonów, min.: estrogenów, progesteronu czy androgenów.

Nie powinien zatem dziwić nas fakt, że dysruptory mogą powodować:

  • niedoczynność tarczycy,
  • przedwczesne dojrzewanie płciowe,
  • zaburzać płodność,
  • zmniejszać sprawność seksualną u mężczyzn,
  • wywoływać powstanie nowotworów macicy, jajników, itd.

Przeniknięcie dysruptorów do organizmu można porównać do wpuszczenia wirusa do systemu komputerowego: na początku wygląda niewinnie i nic się na dzieje, lecz skutki ujawniają się dopiero po pewnym czasie.

W obecnych czasach z roku na roku powstają nowe dobra konsumpcyjne, do produkcji których używane są głównie tworzywa sztuczne. Niektóre z tych tworzyw nie są jednak bezpieczne dla nas i dla środowiska.
Ocenia się, że obecnie na świecie jest zsyntetyzowanych około 80-100 tysięcy substancji chemicznych, które używane są w przemyśle chemicznym.

Dysruptory=EDC maja potencjał kumulacji w tkance tłuszczowej. Znajduje się je także w mleku, w moczu, we krwi, w płynie owodniowym. Na ich szkodliwe działanie najbardziej narażone są młode organizmy; osoby dorosłe są bardziej odporne.

Sytuacja z EDC komplikuje się u kobiet w ciąży, ponieważ narażenie na nie np. w wieku płodowym może mieć swoje skutki dopiero w wieku dorosłym (trudny do ustalenia jest wtedy związek przyczynowo-skutkowy).

Tutaj chciałabym dodać moją uwagę: zdarza się, że niektóre kobiety w ciąży wykorzystują ten okres jako doskonały czas na schudnięcie lub też nie mogą (np. ze względu na mdłości) lub boją się jeść (aby nie przytyć w ciąży) i obsesyjnie kontrolują swoją wagę. Uświadamiam wtedy pacjentkom, że w tkance tłuszczowej zgromadzone są EDC, które przy spalaniu tkanki tłuszczowej uwalniają się do krwi i mogą uszkodzić rozwijającego się małego człowieka.

Dodatkowo siła działania niektórych EDC nie zależy od ich stężenia – czasami już bardzo małe dawki i dawki toksyczne wykazują efekt negatywny, podczas gdy dawki ,,normalne” tego efektu nie wykazują. Najczęściej my ludzie jesteśmy narażeni na działanie nie jednej substancji, ale wielu i do tego różnie działających.

Jest wiele zidentyfikowanych substancji typu EDC, np.: bisfenol A, ftalany, polichlorowane bifenyle, fluoropolimery, dioksyny.

Ja omówię bisfenol A – z uwagi na jego duże rozprzestrzenienie.

Bisfenol A – oznaczany jako BPA – swoim wyglądem przypomina estrogen, czyli gdy przenika do organizmu, sytuacja wygląda tak jakbyśmy sobie podawali estrogenopodobną substancję, która działa jak estrogen, ale też dodatkowo nas uszkadza. Ta substancja, oprócz w/w skutków ubocznych, może wywoływać także choroby metaboliczne (otyłość, cukrzycę, niektóre choroby serca).

BPA jest substancją szeroko wykorzystywaną w przemyśle (PCV, elementy elektroniczne, płyn hamulcowy, do produkcji żywic poliestrowych, płyt DVD, itd.). Jako doskonały przeciwutleniacz, dodaje się ją do produktów spożywczych i niektórych tanich kosmetyków.

W przedmiotach codziennego użytku BPA można spotkać m.in. w:

-plastikowych pojemnikach do przechowywania żywności,
-butelkach plastikowych,
-kosmetykach (dezodoranty, szampony, perfumy),
-lekach wykorzystywanych w stomatologii,
-butelkach, zabawkach, talerzykach, smoczkach dla dzieci,
-papierach termicznych stosowanych do drukowania paragonów, czy potwierdzeń bankomatowych

Bisfenol A wchłania się do organizmu na trzy sposoby:

  • drogą oddechową (tutaj narażone są osoby pracujące w przemyśle chemicznym: produkcja plastików, farb, lakierów czy papieru do kas fiskalnych),
  • drogą pokarmową (w wyniku przechodzenia BPA z opakowań plastikowych i puszek – to przenikanie jest zwiększone, jeżeli podgrzewamy lub gotujemy żywność, np. kaszę w woreczku)
  • droga przezskórną (np. poprzez dotykanie paragonów fiskalnych czy potwierdzeń bankomatowych).

Dodatkowo BPA może przedostawać się do żywności, gdy w środku znajduje się płyn zasadowy lub kwaśny (np. sok lub gdy wykorzystujemy plastikowe 5- litrowe butelki do kiszenia ogórków), czy też przy wielokrotnym użyciu niektórych plastików zawierających BPA (podczas wielokrotnego przemywania BPA wypłukuje się).

Uważajmy zatem na używanie butelek jednorazowych jako butelek na wodę wielokrotnego użytku i sprawdzajmy, jak są one oznaczone (o tym poniżej). Niestety dopiero od kilku lat butelki do mleka dla dzieci nie zawierają bisfenolu A.

Jak uniknąć kontaktu z EDC, a szczególnie z BPA?

  • przechowujmy żywność w pojemnikach ze szkła lub stali nierdzewnej, przykrywajmy je talerzykiem, a nie np. folią samoprzylepną,
  • gdy kupujemy opakowania plastikowe do przechowywania żywności ważne, aby miały napis free BPA,
  • butelki czy opakowania z żywnością powinny mieć oznaczenie – symbol trójkąta zbudowanego z trzech strzałek – w środku którego znajduje się cyfra/lub oznaczenie literowe. Sprawdzajmy, co dany znak oznacza:

Skróty oznaczają substancję z której wykonany jest dany produkt, ja nie będę tych nazw wymieniała, ponieważ można je łatwością sprawdzić w internecie, np. tutaj.

1- PET/PETE – substancja najczęściej wykorzystywana do produkcji plastiku, najczęściej do produkcji butelek z wodą. Jednokrotnego użytku. Tworzywo to nie powinno być używane wielokrotnie i nie powinno mieć kontaktu ze słońcem. Możliwość występowania EDC.

2-HDPE – jedno z najbezpieczniejszych opakowań, można bezpiecznie używać wielokrotnie.

3- V/PCV – szkodliwy dla zdrowia, wydziela toksyny.

4- LDPE – w miarę bezpieczny. Ale lepiej sięgnąć po 2 i 5.

5 – PP – bardzo bezpieczny.

6 – PS – powszechnie znany jako styropian. Często używany do jednorazowych pojemników żywność. Nie powinien być stosowany, ponieważ wydziela toksyny.

7- nie używać

Unikamy 3,6,7- są niebezpieczne dla przechowywania żywności

2, 5 – najbezpieczniejsze z plastików do przechowywania żywności.

Poniżej przedstawiam kilka moich rad, które można zastosować, aby zmniejszyć kontakt z EDC:

  • nie podgrzewaj żywności w plastikowych opakowaniach,
  • nie używaj uszkodzonych opakowań plastikowych (BPA łatwiej przenika wtedy do żywności),
  • po otwarciu żywności z puszki, przełóż ją do szklanego naczynia,
  • unikaj kupna plastików z oznaczeniem PC (oznacza 7),
  • nie używaj ponownie opakowań plastikowych oznaczonych 1 (po wodzie, po sokach),
  • unikaj jednorazowych sztućców, najczęściej wykonane z produktów chemicznych oznaczanych: 6 -PS,
  • po kontakcie z papierem termicznym (paragonami, wyciągami z bankomatu) myj ręce.

Na koniec chciałam jeszcze przedstawić Wam ciekawy patent na przechowywanie pieczywa, czy przykrywanie miseczek, które trzymamy w lodówce:

ŚCIERECZKOWE WIECZKA

Jak powstały te ściereczki? Bierzemy: papier do pieczenia, ściereczkę bawełnianą, olejek jojoba, wosk pszczeli, papier do pieczenia – i prasujemy te warstwy ze sobą, uzyskując takie ściereczki.

Pozdrawiam Was,

Doktor Luiza


Bądź na bieżąco!


@okiem_doktor_luizy


FB/okiemdoktorluizy/

Poprzedni artykułHashimoto – studyjne nagranie wykładu
Następny artykułPięć złotych zasad odżywiania

5 KOMENTARZE

  1. Ludzie nie zdaja sobie sprawy jak EKSTREMALNIE wazne sa te informacje. 5 minut czytania zmieniloby zycie wielu ludzi, takze mezczyzn ktorzy BARDZO odczuwaja wplyw egzoestrogenow. Mamy w tych czasach epidemie niskiego testosteronu, wysokiego estradiolu i otylosci wsrod mezczyzn – ktora z kolei poteguje dzialanie aromatazy konwertujacej testosteron w estradiol.
    Edukacja, edukacja i jeszcze raz edukacja. Dziekuje za ten wpis.

Skomentuj Luiza Napiórkowska Anuluj odpowiedź

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.