Nie ulega wątpliwości, że guzki tarczycy są jednym z najczęściej diagnozowanych schorzeń gruczołu tarczowego. Ich wykrycie może budzić niepokój, ale nie zawsze oznacza chorobę. Dowiedz się, czym są i kiedy powinny zaniepokoić.
Czym są guzki na tarczycy?
Tak naprawdę guzki tarczycy to najczęściej zmiany łagodne w obrębie gruczołu tarczowego. W większości przypadków nie wymagają leczenia. Mogą być pojedyncze lub mnogie i mieć różną strukturę. Dzielą się na:
– guzki rozrostowe,
– nowotwory łagodne,
– nowotwory złośliwe.
Dwa pierwsze rodzaje są zmianami łagodnymi. Trzeci może świadczyć o niebezpieczeństwie. Statystycznie guzki tarczycy występują u 50% dorosłych, ale ich częstość rośnie z wiekiem. Większość pozostaje niezauważona, ponieważ nie powoduje objawów. Zazwyczaj wykrywa się je przypadkowo podczas badań obrazowych szyi.
Dlaczego powstają guzki tarczycy?
Przyczyny powstawania guzków tarczycy są zróżnicowane. Do najczęstszych należy:
– niedobór jodu w diecie,
– przewlekłe zapalenie tarczycy,
– czynniki genetyczne,
– dysruptory enndokrynne.
Czynniki podwyższonego ryzyka obejmują osoby powyżej 40. roku życia, kobiety, predyspozycje genetyczne i narażenie na promieniowanie w okolicy szyi. Warto wiedzieć, że choroby autoimmunologiczne, takie jak Hashimoto, często współistnieją z guzkami. Potrafią zwiększać ich liczbę i rozmiar.
Objawy, które mogą towarzyszyć guzkom tarczycy
Większość guzków nie wywołuje objawów i nie wpływa na pracę tarczycy. Jeśli już dają o sobie znać, najczęściej pojawia się:
– uczucie ucisku szyi,
– trudność z przełykaniem,
– chrypka.
Jeśli guzek jest aktywny hormonalnie, może prowadzić do nadczynności tarczycy. Może się to wiązać najczęściej z kołataniem serca i nerwowością. Z kolei niedoczynność tarczycy można rozpoznać po przyroście wagi, zmęczeniu i obniżonej koncentracji.
Guzki a nowotwór tarczycy – kiedy się martwić?
Choć większość guzków jest łagodna, to mniej niż 5% może mieć charakter złośliwy. Ryzyko nowotworu rośnie w przypadku:
– szybkiego wzrostu guzka,
– twardej struktury,
– powiększenia węzłów chłonnych szyi,
– chrypki i trudności w oddychaniu.
Diagnostyka guzków tarczycy – krok po kroku
W diagnostyce kluczową rolę odgrywają badania obrazowe – zwłaszcza USG tarczycy. Pozwala ocenić wielkość, strukturę i lokalizację guzków. Zmiany klasyfikuje się według systemu EU-TIRADS-PL. To pomaga określić, czy wskazana jest biopsja.
Wykonanie biopsji cienkoigłowej pozwala przyjrzeć się komórkom guzka. Jest standardową metodą oceny ryzyka nowotworu, ale wykonuje się ją, gdy guzek spełnia określone kryteria (ma podejrzane cechy w USG i zazwyczaj przekracza 1 cm średnicy). Dodatkowo wykonuje się badania hormonalne TSH, FT3 i FT4, by ocenić czynność gruczołu.
Leczenie guzków tarczycy – czy zawsze jest konieczne?
Uspokajam – nie każdy guzek wymaga leczenia. W przypadku guzków rozrostowych i zmian łagodnych stosuje się obserwację i regularne wykonuje USG, zwykle co 12 miesięcy. Jeśli guzek wiąże się z chorobą tarczycy, wprowadza się leczenie farmakologiczne.
Najczęstszymi wskazaniami do tyreoidektomii są:
– podejrzane zmiany,
– potwierdzony nowotwór,
– duże guzki powodujące ucisk.
Leczenie jodem radioaktywnym stosuje się głównie w przypadku nadczynnych guzków.
Życie z guzkami tarczycy – co warto wiedzieć?
Pacjenci zmagający się z guzkami tarczycy mogą normalnie funkcjonować, pod warunkiem regularnych kontroli. Zaleca się:
– USG tarczycy najczęściej co 12 miesięcy,
– badania hormonalne raz na rok lub częściej (w zależności od wskazań).
Dieta bogata w jod – ryby morskie, nabiał i jaja – może wspierać funkcjonowanie tarczycy. Przy niektórych schorzeniach, takich jak np. Hashimoto, nadmiar jodu jest niewskazany. Warto pamiętać o zdrowym stylu życia, unikaniu stresu, uprawianiu aktywności fizycznej i odpowiedniej ilość snu. To wszystko pozytywnie wpływa na układ hormonalny.
Podsumowanie – guzki na tarczycy nie zawsze muszą oznaczać coś złego
Trzeba pamiętać, że guzki tarczycy są powszechnym zjawiskiem. W większości ich charakter jest łagodny. Mimo wszystko kluczowa jest właściwa diagnostyka, regularne badania i obserwacja.
Jeśli zauważysz lub czujesz zmiany w okolicy szyi, masz problemy z przełykaniem, chrypkę lub objawy zaburzeń hormonalnych, warto zgłosić się do endokrynologa. Regularne USG i badania hormonalne to najlepsza profilaktyka chorób tarczycy i gwarancja spokoju.
Pozdrawiam serdecznie,
Doktor Lu
