Jak hormony wpływają na ciśnienie tętnicze?

Ciśnienie tętnicze krwi to jeden z kluczowych parametrów zdrowotnych. Jego prawidłowy poziom zależy nie tylko od diety i stylu życia. Czasami na rozwój nadciśnienia tętniczego mają wpływ nasze hormony -a właściwie ich nieprawidłowe wydzielanie. Coraz więcej badań Pomiędzy  hormonami a ciśnieniem tętniczym istnieje wiele zależności. Co więcej, zaburzenia hormonalne mogą prowadzić do nadciśnienia wtórnego. To stan, w którym podwyższone ciśnienie jest wynikiem innej choroby, choroby związanej z działem endokrynologii.

Dlaczego warto mierzyć ciśnienie w maju?

„Maj Miesiącem Mierzenia Ciśnienia” – cel i znaczenie akcji

Warto wiedzieć, że maj został ogłoszony światowym miesiącem profilaktyki nadciśnienia tętniczego. Celem akcji „Maj Miesiącem Mierzenia Ciśnienia” przede wszystkim jest uświadomienie ludzi, jak ważne jest regularne sprawdzanie tego parametru. To istotne, ponieważ nadciśnienie często przebiega bezobjawowo.

 

Jakie są prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego?

Nadciśnienie tętnicze definiuje się jako ciśnienie krwi, które stale (w wielokrotnych pomiarach) jest równe lub przekracza 140/90 mm Hg.

W przypadku osób, u których zdiagnozowano nadciśnienie tętnicze wartościami docelowymi jest ciśnienie 120-129/70-79 mmHg.

Nadciśnienie jako cichy zabójca – statystyki i zagrożenia

Szacuje się, że nadciśnienie tętnicze dotyka co trzeciego dorosłego Polaka. Tylko 50% pacjentów jest świadomych posiadania tej choroby. Niektórzy pacjenci dowiadują się, że mają nadciśnienie tętnicze w momencie  wystąpienia powikłań np.:
– zawału serca,

-choroby niedokrwiennej serca,

-przewlekłej niewydolności serca
– udaru mózgu,
– niewydolności nerek.

Dodatkowo źle kontrolowane ciśnienie może pogarszać przebieg cukrzycy.

Właśnie dlatego tak ważne jest regularne monitorowanie ciśnienia i szukanie przyczyn, nawet tych o podłożu hormonalnym.

Hormony a ciśnienie – jak to działa?

Układ hormonalny i jego rola w regulacji ciśnienia

Układ hormonalny a ciśnienie – to powiązanie, które niestety bardzo często jest lekceważone. Hormony regulują objętość krwi, napięcie naczyń krwionośnych oraz pracę serca i nerek. Ich nadmiar lub niedobór może prowadzić do wzrostu ciśnienia.

Mechanizmy wpływu hormonów na układ krążenia

Hormony wpływają na krążenie przez kilka mechanizmów m.in:
– zatrzymują sól i wodę w organizmie,
– powodują zwężenie naczyń,
– przyspieszają tętno lub nasilają reakcję stresową.

Oczywiście pamiętaj, że ich zaburzenia mogą prowadzić do nadciśnienia hormonozależnego.

Kluczowe hormony wpływające na ciśnienie tętnicze

Aldosteron i renina – układ RAA a nadciśnienie

Układ renina–angiotensyna–aldosteron (RAA) odgrywa kluczową rolę w regulacji ciśnienia. Nadmiar aldosteronu może bowiem powodować zespół Conna. Prowadzi on do przewlekłego wzrostu ciśnienia nawet u młodszych osób.

Kortyzol – hormon stresu i jego wpływ na ciśnienie

Kortyzol a ciśnienie krwi – to równie silna i niedoceniana korelacja. W przewlekłym stresie lub w przypadku zespołu Cushinga (nadmiaru kortyzolu) ciśnienie rośnie, co zwiększa ryzyko wszystkich powikłań związanych z nadciśnieniem tętniczym.

Katecholaminy (adrenalina, noradrenalina) – reakcja „walcz lub uciekaj”

Hormony stresu i nadciśnienie idą w parze. Adrenalina i noradrenalina przyspieszają akcję serca i podnoszą ciśnienie. W przypadku guza chromochłonnego ich nadmiar może powodować niekontrolowane skoki ciśnienia, któremu mogą towarzyszyć nagłe poty, napadowe bóle głowy, czy ataki lęku lub paniki.

Hormony tarczycy – nadczynność i niedoczynność a ciśnienie

Zarówno nadczynność, jak i niedoczynność tarczycy wpływa na układ krążenia. U chorych którzy mają nadczynność tarczycy może występować nadciśnienie wtórne. 

Estrogeny i progesteron – wpływ na ciśnienie u kobiet

Estrogeny i ciśnienie to omijany temat. W rzeczywistości hormony płciowe wpływają na elastyczność naczyń krwionośnych. Ich spadek w okresie menopauzy może sprzyjać rozwojowi nadciśnienia tętniczego u kobiet.

Hormonalne przyczyny nadciśnienia – kiedy warto się zbadać?

Zespół Conna (pierwotny hiperaldosteronizm)

Objawia się nadciśnieniem, niskim poziomem potasu i osłabieniem. Diagnoza wymaga m.in. badań aldosteronu i reniny.

Zespół Cushinga – nadmiar kortyzolu

Oprócz nadciśnienia pojawiają się przyrost masy ciała, rozstępy oraz zaburzenia metaboliczne.

Guz chromochłonny – nadmiar katecholamin

Charakteryzuje się nagłymi napadami ciśnienia, bólami głowy i kołataniem serca. Dodatkowo mogą występować napady lęku lub paniki.

Akromegalia – nadmiar hormonu wzrostu

Jest rzadka, ale potrafi spowodować nadciśnienie przez wzrost masy mięśniowej serca i zmianę napięcia naczyniowego w organizmie.

Zaburzenia tarczycy – wpływ na ciśnienie

Warto więc okresowo badać TSH i hormony tarczycy. To priorytet przy każdym podejrzeniu nadciśnienia wtórnego.

Hormony stresu a ryzyko nadciśnienia

Badania nad wpływem kortyzolu i katecholamin na ciśnienie

Wieloletnie badania pokazują, że przewlekły stres zwiększa poziom kortyzolu. Z biegiem czasu może prowadzić to do nadciśnienia tętniczego i rozwoju chorób układu krążenia.

Znaczenie redukcji stresu w profilaktyce nadciśnienia

Każdy ma swój sposób na walkę ze stresem. Jedni zanurzają się w swoim hobby, inni słuchają muzyki i idą na siłownię. Jeśli żadna z tych rzeczy nie jest dla Ciebie, spróbuj technik oddechowych, jogi, mindfulnessu lub psychoterapii pomagających obniżyć poziom hormonów stresu i poprawiających kontrolę ciśnienia.

Jak dbać o równowagę hormonalną i zdrowe ciśnienie?

 

Zdrowy styl życia – dieta, aktywność fizyczna, sen

Właściwa dieta, unikanie nadmiaru soli i alkoholu, regularna aktywność fizyczna, wysypianie się i życie bez zbędnego stresu to priorytetowe fundamenty równowagi hormonalnej.

Zarządzanie stresem – techniki relaksacyjne i mindfulness

Systematyczne praktykowanie technik relaksacyjnych redukuje poziom kortyzolu i poprawia ogólne samopoczucie.

Badania hormonalne

Jeśli istnieje podejrzenie wtórnego nadciśnienia tętniczego, lekarz kardiolog zaleca konsultację endokrynologiczna. Endokrynolog zbiera wywiad, bada pacjenta i zaleca diagnostykę hormonalną, w niektórych przypadkach pacjent jest kierowany do kliniki endokrynologii, celem rozszerzenia diagnostyki i wykonania min tzw. badań czynnościowych.

Podsumowanie

Kluczowe wnioski i zalecenia

Pamiętaj, że hormony a ciśnienie tętnicze to naprawdę ważna zależność. Zaburzenia hormonalne mogą prowadzić do groźnych form nadciśnienia hormonozależnego, które wymagają specjalistycznej diagnostyki i leczenia. Nie można go lekceważyć.

Zachęta do regularnego monitorowania ciśnienia i konsultacji lekarskich

Jeśli Twoje ciśnienie jest niestabilne lub oporne na leczenie, warto zastanowić się, czy nie mamy do czynienia z wtórnym nadciśnieniem tętniczym. Wtedy warto udać się na konsultację endokrynologiczną. Słoneczny maj to idealny moment, by zadbać o zdrowie z głową.

Miłego dnia,
Doktor Lu