Jod promieniotwórczy 131I (radiojod) – co powinniśmy wiedzieć o leczeniu nim?

19
72947

Dzień dobry,

Z uwagi na pojawiające się pytania na temat leczenia radiojodem nadczynności tarczycy postanowiłam przybliżyć Wam ten problem. Dodam, że leczenie 131I stosuje się od 1941 roku.

Taki rodzaj leczenia przeprowadza się w placówkach NFZ, w tzw. zakładach medycyny nuklearnej, które najczęściej zlokalizowane są przy szpitalach. Kolejki do tego typu placówek są krótkie, a jeżeli mamy pilne skierowanie, to zostajemy bardzo szybko umówieni na wizytę.

Jak działa radiojod?

Zacznijmy od tego, że tarczyca uwielbia wychwytywać jod, dlatego, że z niego produkowane są hormony tarczycy (stężenie jodu w tarczycy jest około 20-40x większe niż we krwi).

Procedura terapii radiojodem wygląda następująco:

Pacjent, który kwalifikowany do terapii radiojodem, połyka specjalnie dla niego przygotowaną kapsułkę z 131I, po czym tego samego dnia udaje się do domu. Nie może jeść przez 2 godziny po zażyciu kapsułki. Kapsułka ma kształt popularnych antybiotyków, jest wcześniej przygotowywana w specjalnym laboratorium dla pacjenta i transportowana w specjalnych pojemnikach do zakładu medycyny nuklearnej. Po połknięciu kapsułki radioaktywny jod przedostaje się do krwi i jest wychwytany przez komórki tarczycy. 131I przedostaje się do tarczycy i – ujmując to obrazowo – z czasem powoduje jej uszkodzenie,a następnie ,,wysuszenie”.

Efektem ,,wysuszenia” tarczycy jest zmniejszenie objętości tarczycy, ewentualnych guzków i często rozwój niedoczynności tarczycy, a co z tym się wiąże – terapia hormonem tarczycy do końca życia.

W teorii wygląda to jak wyżej, jednak dodając przysłowiową łyżkę dziegciu: czasami radjojod nie zadziała (z kliku przyczyn) i należy powtarzać procedurę.

Środki ostrożności w terapii radiojodem

Połknięty 131I dostaje się do tarczycy, ale także wydalany jest z moczem, potem i kałem oraz przez kilka dni krąży we krwi. Pacjent jest więc źródłem promieniowania, które wpływa na orga nizmy żywe, szczególnie dla dzieci. Pamiętajmy jednak, że to promieniowanie szybko znika i minięcie się z kimś na korytarzu, czy podanie ręki nie stanowi zagrożenia (inaczej lekarz nie wypisałby Was do domu). Musimy uważać na dłuższy kontakt: przytulanie, spanie w łóżku, itp.

Zalecenia – jak postępować po połknięciu kapsułki

Pacjent dostaje zalecenia pisemne z danej placówki. Najczęściej obejmują one następujące zachowania:

w ciągu 4-7 dni po podaniu 131I:

  • płyny: zwiększyć przyjmowanie,
  • żuć gumę (celem zmniejszenia gromadzenia się jodu w śliniankach),
  • dwukrotne spłukiwanie toalety,
  • dokładne mycie wanny lub brodzika po kąpieli,
  • częstsze mycie rąk mydłem i wodą,
  • wstrzemięźliwość seksualną.

W ciągu 2 tygodni:

  • unikać bliskich kontaktów z domownikami,
  • ograniczyć kontakty towarzyskie

Od 2-4 tygodni

  • unikać bliskich kontaktów kobietami w ciąży i dziećmi
  • spać w osobnym łóżku

do 3 miesięcy

 

  • unikać czytania bajek dziecku siedzącemu na kolanach, czy spania z dzieckiem

Co można robić?

Można zajmować się pracami w gospodarstwie domowym (gotowanie, mycie naczyń). Nie trzeba posiadać w tym czasie osobnych talerzy, czy sztućców. Można chodzić na spacery, robić niezbędne zakupy.

Kogo kwalifikujemy do terapii 131I?

Istnieje kilka grup pacjentów, ja podam najczęściej spotykane wskazania:
– pacjenci z chorobą Gravesa-Basedowa nie odpowiadający na leczenie ,,tabletkowe” (inaczej mówiąc źle leczący się),
– pacjenci, u których wystąpiły ciężkie działania niepożądane po tyreostatykach (po lekach przeciwtarczycowych),
– pacjenci z kolejnym nawrotem nadczynności tarczycy,
– pacjenci z wolem guzkowym nadczynnym (czyli ze współistniejącą nadczynnością tarczycy)
– pacjentów z wolem guzkowym, u których leczenie operacyjne jest przeciwwskazane.

Jak przygotować się do badania?

Celem zapewniania jak najlepszej skuteczności przed badaniem:

  • wykonać przygotowujące badania: usg tarczycy z oceną jej objętości i dokładnym opisem guzków, ew. biopsję tarczycy (jeśli są wskazania), TSH, fT3, fT4, scyntygrafię tarczycy tzw. mapę jodochwytności tarczycy,
  • wykluczyć ciążę (w dniu badania wykonuje się test paskowy),
  • odstawić tyreostatyki na 5-7dni przed i nie stosować ich przynajmniej tydzień po podaniu radiojodu.

Dodam, że przy stosowaniu niektórych leków zawierających jod, np. amiodaronu, lub podania środków kontrastowych dożylnie (tomografia komputerowa, koronarografia) blokujemy tarczycę na min. 3 m-ce i dopiero po tym czasie jest możliwe leczenie radjiojodem.

Dlaczego?

Środki kontrastowe i niektóre leki mają tyle jodu, który tarczyca raz wychwyci, że przez kolejne miesiące blokuje się (zużywa pule pochłoniętego wcześniej jodu) i nie jest zainteresowana kolejnymi dostawami jodu.

Przeciwwskazania do leczenia radiojodem

Generalnie jest to procedura bezpieczna, ale pod żadnym pozorem nie wolno podać 131I w trzech sytuacjach:
– ciąża (131I zniszczyłby tarczycę płodu),
– karmienie piersią (gruczoł piersiowy wychwytuje 31I i przechodzi do mleka),
– aktywna orbitopatia (wytrzeszcz) o ciężkim lub średnim nasileniu (może grozić utratą wzroku).

Jeśli mamy plany prokreacyjne, wówczas o ciąże możemy starać się po 6 miesiącach od podania 131I, u mężczyzn dopuszczalna jest 4 miesięczna karencja (co wynika z faktu, że cykl spermatogenezy trwa 3 miesiące). Nie ma danych wskazujących na szkodliwy wpływ tego leczenia na płodność, występowanie poronień, martwych urodzeń czy wrodzonych wad u potomstwa.

Dodatkowo nie ma dowodów pokazujących, że leczenie 131I zwiększa ryzyko rozwoju raka tarczycy, czy innych nowotworów: pęcherz, gruczoł sutkowy, żołądek (są to narządy, które też wychwytują 131I).

Działania niepożądane

Skutki uboczne po podaniu 131I są niewielkie, a groźnie powikłania występują niezwykle rzadko i najczęściej u pacjentów z trudno leczącą się chorobą Graves-Basedowa. Ważne jest, aby przed podaniem radiojodu stężenia hormonów tarczycy były wyrównane i dawka leku hamującego tarczycę była niewielka.

Działanie niepożądane obejmują:

  • niewielki obrzęk gruczołu tarczowego (z jego bolesnością),
  • zmęczenie, nudności, bóle głowy (do 3 m-cy),
  • obrzęk szyi i ślinianek,
  • nasilenie lub rozwój orbitopatii (wytrzeszczu) u pacjentów z chorobą Graves-Basedowa. Przed tym powikłaniem pacjent zabezpieczany jest sterydami, ale i tak może ono wystąpić gdy: palimy tytoń, mamy wysokie miano TRAB, mamy jawną nadczynność tarczycy.
  • nasilenie nadczynności tarczycy, które wynika z uszkodzenia przez 131I komórki tarczycy i uwolnienia z niej (wypłynięcia do krwi) hormonów tarczycy. Jest to sytuacja przejściowa i nie trwa dłużej niż 3 m–ce. Bardzo rzadko zdarza się, że jest duże uwolnienie hormonów tarczycy, pacjent bardzo źle się czuje i możliwy jest rozwój przełomu tarczycowego (ja osobiście nigdy nie spotkałam się z tego typu powikłaniem).

Czasami zdarza się, że podanie 131I jest nieskuteczne i musimy powtórzyć procedurę.

Opieka medyczna po podaniu radiojodu.

Po podaniu 131I w zakładzie pacjent jest objęty opieką Medycyny Nuklearnej przez 1 rok. Następnie jest odsyłany do swojego endokrynologa, który kontroluje leczenie.

Pierwsza wizyta po podaniu 131I odbywa się w przeciągu 1-3 miesięcy, kolejna najczęściej po 6 i 10-12 miesiącach. Po zakończeniu leczenia pacjent dostaje informację dla lekarza kierującego, najczęściej z oceną ultrasonograficzną gruczołu tarczowego.

Pozdrawiam serdecznie,

dr Luiza.


Bądź na bieżąco!


@okiem_doktor_luizy


FB/okiemdoktorluizy/

Poprzedni artykułHipoglikemia reaktywna
Następny artykułWypadanie włosów u kobiet

19 KOMENTARZE

  1. Dzień dobry,
    Mam pytanie – czy skierowanie do poradni medycyny nuklearnej może wystawić tylko lekarz specjalista? Mój lekarz POZ wystawił mi skierowanie do endokrynologa, mówiąc ze tylko endokrynolog może wystawić skierowanie na kwalifikacje do leczenia jodem. W internecie brak informacji na ten temat. A drugie pytanie – czy jodem można leczyć się prywatnie?
    Będę bardzo wdzięczna za odpowiedz, pozdrawiam

    • Lekarz POZ może wystawić skierowanie do każdej poradni i też do poradni, gdzie leczy się I131, tzw. Zakład Medyczny Nuklearnej=ZMN. Do terapii jodem nie kwalifikuje endokrynolog, tylko lekarz z ZMN. I131 można podać prywatnie np. Nukleoned Warszawa, ale dodam, że kolejki w NFZ do podania I131 są krótkie.

  2. Jestem po leczeniu jodem 131. Nie przywykłam do noszenia bizuteri i dlatego też zapomniałam o pierścionku kiedy była wykonywana scyntografia.
    Pani poprosiła o wyciągnięcie przedmiotów z kieszeni a ja całkowicie zapomniałam o pierścionku którego ona też nie zauważyła. Czy mogło to zakłócić wynik badania? Nie mogę przestać o tym myśleć….

  3. Dostałam w piątek jod :(. Rozłąka z córką (5.5.lat)jest dla mnie traumatycznyn przeżyciem, ciągle płacze dostałam największą dawkę ambulatoryjna jodu. Vzy jak wrócę po 2 tygodniach nie stanowię dla niej zagrożenia. Oczywiście będę spała w osobnym pokoju , ale pewnie będzie się chciała przytulic po takiej rozłące.

    • Jeśli lekarz podający jod wyznaczył taką kwarantannę to proszę postępować wg zaleceń lekarza- wtedy będzie to bezpieczne. Pozdrawiam cieplutko i życzę zdrowia 🙂

  4. Dzień dobry. Nigdzie nie mogę znaleźć odpowiedzi na pytanie w jaki sposób mogę zaszkodzić osobom, które są w moim otoczeniu po podaniu jodu radioaktywnego gdybym nie zachowywała środków ostrożności. Oczywiście mam kwarantanne i postępuje odpowiednio wg wytycznych ale bardzo mnie ciekawi co by było gdyby… I jeszcze jedno. Czy zwierzęta są też narażone na promieniowanie? Mój pies nie odstępuje mnie na krok i nie wiem czy mu się coś złego nie stanie przez moją terapię (dawka 10 MCi , 2.06 2022)

    • Dzień dobry, proszę o kontakt z lekarzem prowadzącym, dlatego że powinna Pani dostać wszelkie wytyczne dotyczące postępowania. Na zwierzęta również radiojod działa. Pozdrawiam serdecznie 😊.

  5. Witam,
    dlaczego nie można jeść do dwóch godzin po połknięciu tabletki z radiojodem?

    Niestety zjadłem śniadanie jakieś pół godziny po tabletce. Jaki to ma wpływ na leczenie?

    Pozdrawiam

  6. Dzień dobry
    Mam pytanie dostałem dawkę 20Mci jodu 131 jak długo się izolować od 14 letniego dziecka.?I drugie pytanie za 2 tygodnie mam mieć kolonoskopie czy są jakieś przeciwskazania do wykonania badania?

    • To bardzo indywidualne pytanie. Proszę skierować się z tym do lekarza prowadzącego, który podał Panu jod. Pozdrawiam cieplutko ☺️

  7. Dzień dobry. Po 5 latach leczenia nadzczynnosci spowodowanej przez chrobę GravesBasadeva dostałam zalecenie natychmiastowego przerwania zażywania leków (brałam je nieprzerwanie od 5 lat, ostatnio w dawce 5 mg). Tsh, Ft3 i Ft4 mam w normie, tarczyca jest duża- 30 ml, po wizycie zbadałam TRAB- 1,26 (norma 0,00-1,22). Psychicznie nastawiam się do zażycia radiojodu. Czy lekarz rodzinny może mi dać skierowanie do ZMN tylko na podstawie lekko zawyżonego Trab? Czy muszę czekać az pozostałe wyniki po odstawieniu leku się pogorszą???

    • Jeżeli chodzi o skierowanie do Zakładu Medycyny Nuklearnej, to może dać każdy lekarz pracujący w placówce, która ma kontrakt z NFZ. Kolejną rzeczą jest to, że nie musi Pani czekać, aż wyniki się pogorszą, tylko jeżeli jest takie zalecenie, to proszę wziąć skierowanie i udać się do ZMN i tam lekarze ocenią, czy tarczyca będzie się nadawała do podania jodu, a myślę, że będzie, sądząc po Pani historii. Pozdrawiam cieplutko ☺️

  8. Okiem Doktor Luizy Ja właśnie jestem po usunięciu tarczycy z powodu r.brodawkowaty .Mam oczywiście zlecone leczę ie radiojodem. Od operacji minęło pół roku.I przesunęłam termi leczenia jeszcze na listopad.Dlatego że nie jestem gotowa ,mam mnóstwo obaw. Biore Euthytox i wprowadzilam dodatkowo jodike i pozostałe suplementy M.Surmy. Czy dobrze zrobiłam?

    • Dzień dobry, to bardzo trudne pytanie- proszę skonsultować się z onkologiem-endokrynologiem: polecam prof. M. Dedecjusz. Pozdrawiam cieplutko i życzę dużo zdrówka🙋‍♀️

  9. Jeśli masz mieć leczenie radiojodem to odstaw wszystko co zawiera jod bo blokujesz sobie jodochwytność a jednak chodzi o to, by tego raka wytępić skutecznie. Ja jestem żywym przykładem na to że się da. kilka dni temu wróciłam z jodu diagnostycznego po 6 latach od operacji (też rak brodawkowaty). jest czysto i jestem zdrowa – mam za sobą duży jod i dwa małe czyli diagnostyczne. jeśli lekarze proponują Ci terapię jodem po raku to idź bez wahania jak najszybciej.

  10. Dzień dobry, czy istnieje w Polsce możliwość podania jodu radioaktuwnego w innej postaci niż tabletka? Mam duży problem z przełykaniem tabletek w jakiejkolwoek postaci, blokują się w gardle i nie jestem w stanie połknąć. lekarz prowadzący przgotowuje mnie do przyjęcia jodu, jednak problem z przełykaniem komentowany jest z uśmiechem 'jakoś się uda’, obawiam się jednak że połknięcie tabletki w moim przypadku bedzie niemożliwe. czy w Polsce można przyjąć preparat w płynie?

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.