Motywem do napisania tego artykułu są kierowane do mnie pytania na temat badań w nadmiernym owłosieniu czy niegojącym się trądziku.
Jakie badania są potrzebne?
W takim przypadku należy zbadać hormony męskie, określane medycznie jako androgeny oraz dwa inne hormony.
Oto dwa ważne pojęcia:
Androgeny – hormony męskie.
Hiperandrogenizm – podwyższone hormony męskie.
Badania hormonalne wykonujemy rano na czczo, po przespanej nocy, najlepiej około godziny 8:00.
Faza cyklu nie ma znaczenia (z wyjątkiem jednego hormonu: 17OH-progesteronu). Ogólnie w pierwszej fazie cykli hormony męskie będą trochę niższe, niż w drugiej fazie cyklu, dlatego też mamy szeroki zakres norm.
Co badamy przy podejrzeniu hiperandrogenizmu?
- testosteron,
- DHEA-S,
- SHBG (to jest białko wiążące hormony płciowe)
- androstendion
- 17 OH progesteron (ten hormon oznaczamy pomiędzy 3- 5 dniem cyklu). Dzień 1 (pierwszy) to jest dzień pierwszej miesiączki,
- dodatkowo: PRL (prolaktynę) i kortyzol (choć nie są to hormony męskie, ale mogą dawać różnego typu objawy endokrynologiczne).
Free Androgen Index
Jeśli wykonamy te badania, należy jeszcze wyliczyć FAI (Free Androgen Index), tzw. wskaźnik wolnego testosteronu.
Gdy FAI ≥ 5 tzn., że mamy nadmiar hormonów męskich.
WZÓR na FAI
Wyliczając ten wskaźnik pamiętajmy o zamianie testosteronu na nmol/l, bo najczęściej testosteron jest podawany w ng/ml lub ng/dl (tak dla ułatwienia ;))))).
Dodam jeszcze, że jeśli przyjmujemy antykoncepcję, inne leki hormonalne lub spirololakton, to te leki należy odstawić na 3 miesiące i dopiero wykonać badania, inaczej wyniki badań będą niewiarygodne.
Pozdrawiam Was serdecznie,
Dr Lu
Bądź na bieżąco!
Pani doktor zdradzi Pani jak przeliczyć testosteron ng/ml na nmol/l? Z moich obliczeń FAI wychodzi 4271.75 nie wiem czy to możliwe, czy znalazłam jakiś zły przelicznik?
Dzień dobry, prawdopodobnie doszło do pomyłki przy zerach i wynik wynosi 4,7, ale trzeba to sprawdzić.
Dzień dobry. Jeśli zaczęłam od 2 tyg brać euthyrox 50, to na jaki czas odstawić by zrobić powyższe badania? Pozdrawiam
Euthyroxu nie należy odstawiać, by zrobić badania męskich hormonów, wręcz przeciwnie – lek brać i gdy będziemy mieli wyrównane TSH, wtedy oznaczyć poziom hormonów męskich.
Dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam
Dzień dobry,
Brałam antykoncepcję przez 1,5 miesiąca – czy nadal powinnam czekać 3 miesiące od odstawienia ze zrobieniem badań? Czy wystarczy jeden cykl?
Z góry dziękuje za odpowiedź!
Dzień dobry, celem zbadania hormonów męskich należy odstawić antykoncepcję na 3 miesiące.1 cykl albo 2 to zdecydowanie za mało. Pozdrawiam!
Dzień dobry
Mam stwierdzony zespół policystycznych jajników, występują u mnie objawy typu: nieregularne miesiączki ,bardzo długie cykle (ok 1.5 miesiąca), raz na jakiś czas plamienia (brązowe), nadmierne owłosienie (broda, brodawki sutkowe, uda). Kilka lat temu miałam usuwany polip endometrialny. Zaraz po tym udało mi się zajść w ciąże (w wieku 26 lat) Mam 30 lat. Czy moje problemy mogą spowodować trudności z zajściem w drugą ciąże?
Bardzo proszę o poradę jakie badania hormonalne powinnam wykonać przed udaniem sie do ginekologa/endokrynologa i w jakie dni cyklu, pozdrawiam
Pani ma stwierdzone PCOS, w związku z tym ginekolog będzie wiedział, jak postępować. Bardzo ważne jest uregulowanie cykli. Można zrobić progesteron w 22 dniu cyklu, on prawdopodobnie wyjdzie Pani obniżony z uwagi na długie cykle. Należy ocenić TSH oraz glukozę i insulinę, a najlepiej krzywą cukrową. Lekarz z pewnością zleci Pani odpowiednie badania. Pozdrawiam!
Dzień dobry.
Czy przy nadmiernym owłosieniu typu męskiego (podbródek i szyja, wąsik, łopatki na plecach, pośladki i dolna część brzucha, nasilone owłosienie na nogach, włosy są długie, ciemne i dość gęste) są w ogóle jakieś metody leczenia poza mechanicznymi?
Mam stwierdzone PCOS, ale cykle regularne bez stosowania antykoncepcji, nie badałam insulinooporności (cukry zawsze w normie), tarczyca raczej w normie. Jestem otyła. Nasilone zmiany mam też na twarzy, nie jest to trądzik, ale skóra tłusta, z grudkami, nierówna. Każdy endokrynolog kwitował moje problemy tekstami z sensem – już tak pani ma i niewiele da się z tym zrobić.
Dzień dobry. Istnieje leczenie farmakologiczne nadmiernego owłosienia w tym przypadku. Pozdrawiam!
Witam. Czy do badania SHBG powinnam odstawić na 3m-ce Apo-flutam?
Trzeba odstawić Apo-flutam na 3 miesiące. Pozdrawiam!
Czyli mając założoną Mirenę, nie ma sensu robic takich badań?
Mirena nie ma większego wpływu na hormony męskie, więc można robić badania. Pozdrawiam!
Wybieram się do endokrynologa. Mam 33 lata, okropny tradzik zaskornikowy, lojotok oraz problem z zajściem w ciążę. Chcialabym pójść juz z jakimiś wynikami. W 3 dniu cyklu zrobilam badanie: d-hea so4, dht, androstedion. W 21 dniu cyklu planuje wykonać prolaktyne. Wiem, ze powinnam tez wykonać testosteron, lecz nie wiem w ktorym dniu cyklu..Czy takie badania wystarczą czy powinnam cos jeszcze zbadać?
Testosteron należy zbadać w 3-5 dniu cyklu, jeśli reszta badań też była w tym dniu wykonywana. Pozdrawiam!
Czy wszystkie nw. badania mogę wykonać razem? Jeśli tak to w jakim dniu cyklu?
TSH
FT4
prolaktyna
testosteron
SHBG
androstendion
kortyzol
DHEA-S
żelazo
ferytyna
cynk
Moim problemem jest nadmierne owłosienie i trądzik. Ostatnio też widzę szybkie przybieranie na wadze i czuję się ciągle zmęczona. Mam 38 lat.
W tych badaniach faza cyklu nie ma znaczenia, mogą być wykonane wszystkie razem, ale rano o godz. 8 i zakładając, że pacjent nie przyjmuje żadnych hormonów płciowych, czyli np. antykoncepcji czy hormonalnej terapii zastępczej. Pozdrawiam!
Mam wszystkie badania w normie oprócz shbg, które jest, za niskie 19.71, norma od 32. Co to może oznaczać? FAI ok. Do wizyty u lekarza jeszcze daleko…
Celem odpowiedzi na pytanie należałoby zebrać szczegółowy wywiad, zbadać Panią i ocenić wyniki badań oraz ewentualne zlecić kolejne badania. Pozdrawiam serdecznie!
Czy konieczne jest odstawienie HTZ do zrobienia tych wszystkich badań – wiek 38 lat HTZ z powodu operacji radykalnej, ciężko odstawić na 3 miesiące
Można zrobić na HTZ, jednak trzeba wówczas poinformować lekarza, ocena jest nie do końca miarodajna, patrzymy, jak wygląda sytuacja. Jeśli mamy duży problem z włosami, lepiej zrobić na HTZ niż w ogóle nie zrobić. Ja czasami też zlecam tak pacjentom, jeżeli coś mi się u pacjenta nie podoba klinicznie. Pozdrawiam!
Dzień dobry,
proszę o pomoc- jak podnieść SHGB? WSzystkie badania w normie, tarczyca, pcos, inne hormony w normach prócz SHGB… co wpływa na nadmierne owłosienie czym jestem załamana. HOMA-R 2.44. FAI 4,62. Proszę o pomoc
Celem pomocy i diagnozy należy zebrać szczegółowy wywiad, zbadać Panią, ocenić wyniki badań i ewentualnie zlecić nowe. Pozdrawiam serdecznie!
Pani doktor:)
mam 37 lat, nadmierne owłosienie (stwierdzony hirsutyzm), niedoczynność tarczycy (stwierdzono Hashimoto) i oczywiście trądzik do tego. Zaczyna mnie to baaardzo wszystko męczyć, oprócz normalnie towarzyszącego mi codziennie zmęczenia:/ Nie przybieram na wadze póki co.
Czy powinnam zrobić wszystkie powyższe badania czy jeszcze coś? I jeśli będę robić 17 OH progesteron to również w odpowiednim dniu cyklu? Czy przy pierwszej wizycie jest możliwość przeprowadzenia jej online ? bo nie wiem czy uda mi się zgrać wyjazd do Warszawy z wyznaczonym terminem wizyty :))
Dziękuję za ciekawy wpis i dbanie o pacjentów takich jak ja 🙂
Pani Paulino, 17 OH progesteron robimy w odpowiednim dniu cyklu. Pierwsza wizyta może odbyć się online, natomiast kolejna wizyta powinna być stacjonarna. Nie leczę pacjentów online, pacjent musi pojawić się w gabinecie, więc jeśli nie ma Pani możliwości lub nie planuje przyjechać do Warszawy, to nie będzie kontynuacji wizyt online. Pozdrawiam i życzę dużo zdrówka!
Dzień dobry, czy wykonane badania będą miarodajne podczas karmienia piersią? Czy warto wstrzymać się i wykonać je już po zakończeniu karmienia.
Niektóre z badań mogą być niemiarodajne, ale jeśli problem kliniczny jest duży, to warto wykonać badania. Lekarz zinterpretuje wyniki i uwzględni karmienie piersią. Pozdrawiam cieplutko 🙂
Dzień dobry. Wykonałam w 24 dniu cyklu (cykle 26-29 dniowe) badania: ferrytyna (40), żelazo (60), shgb, testosteron całkowity (za wysoki), androstendion (za wysoki), prolaktynę (za wysoka), FAI poniżej 5. Teraz czytam, że wyniki mogą być zafałszowane bo badania powinnam wykonać w 3-5 dniu cyklu, mimo że tu pisze Pani, że kiedykolwiek. Jak to w końcu wygląda, muszę powtórzyć te badania?:(
dodam też, że wykonałam je ok. 7:00, bo w laboratorium ciężko wycelować z godzina pobrania 🙁
Dzień dobry, jeśli wyniki są nieprawidłowe, powinna się Pani zgłosić do endokrynologa, który pokieruje dalej Pani diagnostyką. Pozdrawiam serdecznie ☺️.
Dzień dobry! Mam skierowanie do szpitala na endokrynologia. Dzwonili do mnie, że muszę usunąć wkładkę i po 3 miesiącach wezmą mnie na badania. Mam 3 rok wkładkę Mirena. Mój ginekolog twierdzi , że nie ma to wpływu na moje wyniki. Mam podwyższone wyniki dheas, androstendion, testosteron, hiperinsulinemie i podwyższone stężenia glukozy! Tu na stronie też wyczytałam że ta wkladka nie ma wpływu na badania! pozdrawiam serdecznie
Dzień dobry, generalna zasada jest taka, że Mirena nie ma wspywu na badania hormonalne. Pozdrawiam cieplutko 🙋♀️