Zespół policystycznych jajników=PCOS

5
12847

W miniony weekend miałam jechać na konferencję endokrynologiczno-ginekologiczną w Krynicy Górskiej poświęconą w całości problematyce PCOS, która nie odbyła się z uwagi na zagrożenie epidemiologiczne koronawiusem. Dlatego też postanowiłam przybliżyć Wam tę problematykę w telegraficznym skrócie.

Co to jest zespół policystycznych jajników=PCOS?

PCOS jest to choroba endokrynologiczno-ginekologiczna, która polega na upośledzeniu/braku jajeczkowania oraz występowaniu hiperandrogenizmu, który objawia się podniesionym stężeniem hormonów męskich lub/i trądzikiem, nadmiernym owłosieniem, łysieniem androgenowym. Dodatkowo często temu zespołowi towarzyszy insulinooporność. Z uwagi na fakt, iż pacjentki z PCOS są najczęściej otyłe, a otyłość jest toksyną hormonalną w nas, która z biegiem lat zatruwa nasze ciało, nie powinien dziwić nas fakt, że pacjentki z PCOS i otyłością są częściej narażone na rozwój chorób układu sercowo-naczyniowego i różnego typu nowotworów.

Jaka jest częstość występowania zespołu PCOS w populacji polskich kobiet?

Uważa się, że jest to około 10-15% kobiet w wieku reprodukcyjnym, czyli u kobiet, które potencjalnie mogą być mamami. Jednak jeśli sięgniemy po opracowania fińskich badaczy, to podają one, że PCOS może dotykać nawet do 25% kobiet. Zatem wydaje się, że nasze polskie oszacowania mogą być zbyt małe. Przyczyna występowania PCOS jest nieznana, natomiast jest to schorzenie dziedziczne. Wydaje się, że częstość występowania PCOS zwiększa się w Polsce, ponieważ opracowania z 2010 roku podają, że pacjentki z PCOS stanowią 6-7%, a obecne statystyki szacują ten wskaźnik na 10-15%.

Jakie objawy u pacjentek nasuwają podejrzenie PCOS?

Jeśli pacjentka zgłasza m.in.:

  • zaburzenia miesiączkowania,
  • nadmierne owłosienie,
  • trądzik,
  • łysienie,
  • łojotok.

Jeśli pacjentka posiada ww. objawy, to powinna udać się do specjalisty celem przeprowadzenia diagnostyki.

Jak rozpoznajemy PCOS?

Podstawą rozpoznania jest:

  • zebranie wywiadu z pacjentką,
  • badanie pacjentki (ja osobiście bardzo lubię badać moich pacjentów, to doskonale dopełnia całokształt obrazu klinicznego),
  • zlecenie badań hormonalnych oraz obrazowych (m.in. usg narządu rodnego). Badania hormonalne, wykonujemy rano na czczo, o godzinie 8:00, tutaj dzień cyklu nie ma znaczenia:

-testosteron
-SHBG,
-FAI (ten wskaźnik wyliczamy wg wzoru podanego w artykule Owłosienie męskie/trądzik – jakie hormony powinnam zbadać?),
-DHEA-S,
-androstendion.

Rozpoznanie:

wyobraźmy sobie dwa worki z różnymi objawami.

Jeśli mamy jedną rzecz z każdego z worków, to mamy rozpoznanie PCOS.

Jak myślicie, czy w przypadku podniesionych hormonów męskich i regularnych cykli miesiączkowych oraz prawidłowego obrazu jajników w usg można mieć PCOS?

Odpowiedź brzmi: TAK.

Dlatego, że można mieć brak owulacji, przy regularnych miesiączkach. Brak owulacji jest rozpoznawany w usg lub w badaniu progesteronu w II fazie cyklu. Czyli jeśli mamy pacjentkę prawidłowo miesiączkującą, z brakiem owulacji i podniesionymi stężeniami hormonów męskich, i tutaj rozpoznajemy PCOS.

Jednak pamiętajmy, żeby rozpoznać PCOS musimy wykluczyć inne schorzenia endokrynologiczne, które dają objawy przypominające PCOS, takie jak: guzy produkujące hormony, zespoły oporności na insulinę, bloki hormonalne i inne. Oznacza to, że rozpoznanie PCOS, jest rozpoznaniem z wykluczenia innych schorzeń endokrynologicznych i trzeba oznaczyć dodatkowe hormony np. PRL, 17OHP, kortyzol, czy wykonać tomografię nadnerczy.

Czy rozpoznanie PCOS oznacza niepłodność?

Nie. Samo zdiagnozowanie PCOS nie jest równoznaczne z niepłodnością. Ocenia się, że około 50-60% pacjentek z PCOS jest niepłodna. PCOS oznacza obniżoną płodność. Mając PCOS należy pamiętać, że im pacjentka młodsza, tym większa szansa na zajście w ciążę. Niepisaną umową endokrynologiczno-ginekologiczną jest zalecenie pierwszej ciąży do 30 r.ż.

Czy można zapobiegać PCOS?

PCOS jest warunkowany kilkoma genami i nie znamy dokładnej przyczyny tego zespołu. Dlatego podstawą zapobiegania (zwłaszcza jeśli mamy tło dziedziczne) jest utrzymanie prawidłowej masy ciała. Zatem jeśli nasza córka w okresie dojrzewania znacznie przybiera na masie ciała, to podstawą zapobiegania PCOS jest pomoc jej, aby zatrzymać to.

Aby zobrazować, jak nadmiar tkanki tłuszczowej upośledza regularność cykli miesiączkowych, podam taki fakt: czy wiecie, że spadek masy ciała około 5% u większości kobiet powoduje powrót cykli miesiączkowych wraz z owulacją.

Dlaczego? Ponieważ insulina (obecna w nadmiarze u pacjentek otyłych) podnosi stężenie hormonów męskich, co skutkuje zaburzeniami cyklu i rozwojem niepłodności. Zatem utrzymanie masy ciała jest kluczowym składnikiem terapii PCOS. Pamiętajmy, że nadmiar tkanki tłuszczowej to jest toksyna hormonalna w nas, która nas zatruwa.

Leczenie zespołu PCOS.

Leczenie zależy od wieku pacjentki.

U młodych dziewcząt: często metformina. Przy staraniach o ciążę: leki stymulujące owulację + ewentualnie metformina, gdy brak efektu to zapłodnienie in-vitro.

Przy problemach trądzikowych: antykoncepcja (nie każda, ta przy której jest najmniejsze ryzyko zatorowo-zakrzepowe) + ewentualnie metformina.

Przy nadmiernym owłosieniu: antykoncepcja (uwaga j.w.) + ewentualnie spironolakton + ewentualnie metformina.

Przy łysieniu androgenowym: spironolakton + ewentualnie metformina. Metformina jest dodawana zawsze do ww. rozpoznań gdy współistnienie insulinooporność.

I jeszcze jedna uwaga: z zespołu PCOS nie da się wyleczyć, ale da się go zaleczyć.

PCOS można zaleczyć, ale warunkiem sine qua non (niezbędnym) jest utrzymanie prawidłowej masy ciała.

Przykłady kliniczne, które publikowałam na instatstory: spójrzcie na dwie pacjentki:

1. Pierwsza po 20 r.ż., szczupła z PCOS i stanem przedcukrzycowym, dbająca o aktywność fizyczną.

2. Druga otyła, po 30 r.ż., bez PCOS, okresowo dbająca o siebie też ze stanem przedcukrzycowym.

Gdyby pierwsza pacjentka z PCOS prowadziła styl życia drugiej pacjentki, to z dużym prawdopodobieństwem w jej wieku miała by cukrzycę typu 2, nadciśnienie, hipercholesterolemię i inne powikłania PCOS.

Pozdrawiam Was serdecznie.

Dr Lu.


Bądź na bieżąco!


@okiem_doktor_luizy


FB/okiemdoktorluizy/

Poprzedni artykułDieta w insulinooporności i hipoglikemii reaktywnej [do pobrania]
Następny artykułTężyczka utajona

5 KOMENTARZE

  1. Witam, 13 letnia corka od 5 miesiecy nie ma miesiqczki. Pierwsza miesiczke dostala prze 9 rokiem zycia i dotychczas nie bylo zadnych zaburzen. Stalo sie tak nagle w tym czasie corka przytyla 6 kg jedzac tyle samo co zawsze. Brzuch mila bardzo plaski natomiast teraz jest wystajacy jakby mial zaraz peknac przy tym uda tez sie mocno przytyly( zaznaczam ze nie jest w ciazy, nie ma wzdec, bolu brzucha). Miala robione badania hormonale, badania tarczycowe, badaniq na Hashimoto, badania na cukier,usg tarczycy,badania miednicy i wszystko jest dobrze . (miala zrobiine hbA1c, prolaktyne,tsh,ft3,ft4, profil lipidowy,glukoza,sod,potas,profil watrobowy,progesteron,testosteron,vit d, vit b12, ferrytyne,kwas foliowy,fah, lh,kortyzol,Jedynie co wyszlo to ze ma niski poziom fasfatazy alkaicznej 75ui/l. Czy ten brak ma jakis zwiazek z brakiem miesiaczki?prosze o rade jakie jeszcze wykonac badania poniewaz nie wiem co robic i jak jej pomoc. Nie mam juz lekarza ktory by nam pomogl. (powiem szczerze , ze w wiekszosci lekarze patrza zeby zarobic a nie pomoc, oczywiscie sa dobrzy lekarze ale ja niestety nie mialam przyjemnosci spotkac). gory dziekuje za odpowiedz

    • Dzień dobry, zajmuję się pacjentami od 18 r. życia, najlepiej skonsultować córkę z ginekologiem / endokrynologiem pediatrą. Pozdrawiam cieplutko!

Skomentuj Luiza Napiórkowska Anuluj odpowiedź

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.