Układ hormonalny może działać niepoprawnie z wielu powodów. Na część problemów można wpływać samodzielnie. Niektórych nie da się wyeliminować, ponieważ mają stricte genetyczne podłoże. Są też takie, o których nie mówi się głośno, a każdego dnia towarzyszą człowiekowi. To dysruptory endokrynne. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, czym są i jak wpływają na układ hormonalny.
Czym są dysruptory endokrynne?
Dysruptory endokrynne (z ang. endocrine disrupting compounds) to substancje lub połączenie substancji, które mogą uszkodzić nasz układ hormonalny. Większość dysruptorów endokrynych jest wytwarzanych przez przemysł chemiczny. Swoją budową przypominają ludzkie hormony, dlatego potrafią podszywać się pod nie i oszukiwać organizm, wpływając negatywnie na funkcjonowanie układu hormonalnego. Istnieje ponad 900 dysruptorów endokrynnych znajdujących się m.in. w produktach codziennego użytku, dlatego łatwo się na nie natknąć.
Dysruptory endokrynne a zdrowie
To właśnie dysruptory endokrynne mogą być odpowiedzialne za wcześniejsze dojrzewanie dziewczynek lub za zaburzenia pracy jąder u mężczyzn. Niestety, to tylko część problemów. Związki te prowadzą do zaburzeń hormonalnych, takich jak problemy z poprawnym funkcjonowaniem tarczycy oraz cukrzycy typu 2. Przyczyniają się również do nadwagi i otyłości. Odnotowuje się także przypadki zaburzeń układu rozrodczego, takie jak zespół policystycznych jajników (PCOS) oraz zaburzenia neurobehawioralne, np. problemy z koncentracją lub ADHD.
Co więcej, dysruptory endokrynne mogą zwiększać ryzyko nowotworów, takich jak rak piersi. Warto pamiętać, że zaburzenia wywołane tymi związkami mogą także dotyczyć przyszłych pokoleń, ponieważ może dziedziczyć się je genetycznie. Oczywiście ich działanie zależy od czynników, takich jak wiek, od którego organizm miał z nimi styczność, czas ich podawania oraz ich stężenie. Moc poszczególnych związków może się różnić, dlatego niektóre mogą być bardziej niebezpieczne od innych – nawet w niższym stężeniu
Przykłady dysruptorów endokrynnych
Biorąc pod uwagę ogromną ilość tych związków, przykłady można wymieniać godzinami. Można jednak wskazać takie, które z pewnością znajdzie się we własnej kuchni czy łazience. Niektóre z nich znajdują się na zewnątrz – w wodzie, glebie i powietrzu, ponieważ są wynikiem zanieczyszczenia środowiska. Można przyjąć ogólne założenie, że związki te spotkamy prędzej w produktach gorszej jakości, lecz nie jest to reguła.
Bisfenol A – plastikowe butelki, puszki, opakowania, szczoteczki do zębów, zabawki, płyty CD, paragony, folie.
Ftalany – lakiery do paznokci, dezodoranty, szampony, mydła, balsamy.
Triklosan – odzież, obuwie sportowe, kosze na śmieci, pasty do zębów, zasłony pod prysznic.
Polichlorowane bifenyle – ryby, skorupiaki, drób, mleko, uszczelki okien/drzwi.
Parabeny – podkłady do makijażu, kremy, pomadki, maseczki, toniki.
Nadchlorany – nawozy azotowe.
Pestycydy – miody, owoce, warzywa, orzechy, zboża.
Jak postępować?
Jak widać, dysruptory endokrynne są wszechobecne. Mimo to większość osób nadal nie zdaje sobie sprawy z ich obecności. Dlatego podczas zakupów należy być świadomym – czytać etykiety i skład produktu. Czasem po prostu warto wydać trochę więcej pieniędzy i kupić produkty lepszej jakości. Inwestycja w siebie to najlepsza inwestycja. Staraj się także przechowywać żywność w szklanych pojemnikach i unikaj plastikowych sztućców, talerzy oraz kubków. Stosowanie naturalnych kosmetyków i środków czystości również może okazać się pomocne. Niezmiennie najważniejsza pozostaje edukacja. Informuj swoich najbliższych o tym problemie i pomagaj podejmować właściwe wybory.
Pozdrawiam cieplutko,
Doktor Lu
