Według badań Polska należy do krajów Europy, w których problem narastającej otyłości wśród dzieci jest największy. Niestety, w ciągu ostatnich lat ich odsetek stale rośnie. Co za to odpowiada i czy musi tak być?
Wyniki badań o otyłości mówią jasno
Wyniki raportów i badań dostępnych w czasopismach naukowych świadczą o problemie, który niesie za sobą niebezpieczne konsekwencje.
Polskie Towarzystwo Leczenia otyłości informuje, że Polska zajmuje piąte miejsce w europejskim rankingu, jeżeli chodzi o dzieci z nadwagą. Według badań, każdego roku w Polsce będzie przybywać 400 tys. dzieci z nadmierną masą ciała, w tym 80 tys. z otyłością.
Dane Ministerstwa Zdrowia mówią, że obecnie 22% dzieci w wieku szkolnym zmaga się z podwyższonym BMI. Dla porównania, w latach 70. problem tyczył się mniej niż 10% uczniów.
Już w 2012 roku z badań Najwyższej Izby Kontroli wynikało, że odsetek uczniów z zaburzeniami masy ciała wynosił 16,8%. Badanie BMI przez cztery lata wykonano łącznie na 10 778 uczniach szkół podstawowych. Niestety, z każdym kolejnym rokiem odsetek rósł, a w roku szkolnym 2015/2016 wynosił równe 22%.
Informacje zawarte w publikacji Nutritional Neuroscience (tom 26, nr 9) mówią, że przetworzone jedzenie ma wpływ na dyskomfort psychiczny u dzieci. Wiąże się z obszarami dotyczącymi snu, stresu, lęku, depresji i ogólnego zadowolenia z życia.
Tematem otyłości wśród dzieci zajęło się również Cities Changing Diabetes. Raport dotyczący zapadalności na otyłość i cukrzycę typu 2 przedstawia wyniki badań, zrealizowanych na grupie 4200 nauczycieli. Dotyczy ich wiedzy na temat cukrzycy i kontaktu z uczniami chorymi na cukrzycę.
Jak otyłość i nadwaga wpływa na codzienność dziecka?
Problemy z nadmierną masą ciała mają bezpośredni wpływ na nastrój i jakość życia dziecka.
Sen – Jakość snu pogarsza się, jeżeli dziecko spożywa przekąski i słodkie napoje.
Stres – Dziecko spożywające słodkie napoje ma o 50% wyższy poziom stresu.
Lęk – Jedzenie przekąsek i fast foodów wiąże się ze wzrostem lęku o 31% i 24%.
Depresja – Picie słodkich napojów zwiększa ryzyko depresji o 1,74 raza. Fast foody i przekąski zwiększają je o 1,61 raza.
Radość – Słodkie napoje i fast foody obniżają samopoczucie dziecka o 25% i 17%.
Pogorszenie się tych aspektów wpływa na codzienne funkcjonowanie najmłodszych. Zły humor przekłada się na nerwy, często okazywane podczas kontaktu z rodzicami. Napędza kłótnie, kary i wpływa na zamknięcie się dziecka w sobie – przez co apetyt na słodkości się zwiększa. To błędne koło.
Jak pomóc dziecku?
Aby przeciwdziałać otyłości, należy działać na wielu płaszczyznach. Przede wszystkim warto zadbać o jak najlepsze relacje z dzieckiem. Jeżeli dziecko ufa rodzicowi i traktuje go jak przyjaciela, będzie bardziej skłonne do brania cennych rad do siebie.
Warto zacząć od podstaw. Sprawdzaj, czy dziecko zjada śniadanie przed wyjściem do szkoły. Ominięcie śniadania powoduje wzrost steżenia insuliny i nasilenia mechanizmu insulinooporności. Rozwijająca się insulinooporność wpływa na spadek koncentracji.
Jeżeli zdarzy się, że dziecko nie zjadło śniadania w domu i nie wzięło go do szkoły, należy uświadomić je, że kanapka z piekarni i woda będzie lepszym wyborem niż drożdżówka czy baton i napój energetyczny.
Dzieci podążają za trendami i cenią kreatywność. Oczywiście nie oznacza to potrzeby wywracania kuchni do góry nogami, ale z pewnością docenią atrakcyjną i niecodzienną formę serwowania owoców i warzyw w postaci smoothie lub z orkiszowymi naleśnikami. Jemy oczami – im więcej kolorów i ładniejsza estetyka, tym większa ochota na posiłek.
Pozostając w temacie owoców, zawierają one fruktozę. Co prawda fruktoza delikatnie wpływa na stężenie glukozy we krwi, jednak nie jest szkodliwa. Spożywamy ją łącznie z wieloma innymi substancjami bioaktywnymi (witaminami, błonnikiem, składnikami mineralnymi i przeciwutleniaczami).
Hobby i aktywność fizyczna to istotne elementy. Jeżeli dziecko lubi grać w piłkę lub tańczyć, pomóż mu przenieść pasję na zewnątrz, zamiast ograniczać wyłącznie do oglądania filmików w Internecie.
Cel jest prosty – trzeba działać!
Jest wiele do zrobienia, jednak motywowanie rodziców pomoże pociechom. Przeraża fakt, że, zdaniem ekspertów, aktualnie najmłodsze pokolenie będzie żyło krócej od rodziców i dziadków – właśnie z powodu otyłości i potencjalnych powikłań, takich jak cukrzyca typu 2 czy chorób serca.
Oczywiście trzeba mieć świadomość, że będąc w wieku dziecięcym, również nie byliśmy święci i pragnęliśmy mieć modny tornister, zabawki i smaczne przekąski. Nie inaczej jest obecnie, jednak przez dostępność Internetu do gry wchodzi kolejny wróg – brak ruchu.
Niska samoocena i kompleksy wśród dzieci mogą wynikać z braku niezdrowych przekąsek – uczucia bycia gorszym od rówieśników – jak i z ich nadmiaru – otyłości. Jeżeli dziecko ma problem z ruchem od najmłodszych lat, uświadom je, że z biegiem lat otyłość może się pogłębiać.
Rodzicu, popraw zdrowie psychiczne i jakość życia od najmłodszych lat. Serwując wartościowe posiłki i edukując, sprawisz, że Twoja kochana pociecha Ci za to podziękuję. Jeżeli nie teraz, to w przyszłości.
Doktor Lu.
Piśmiennictwo: Medycyna Praktyczna: dla lekarzy (dostęp on-line)
