W piątek 15 maja 2020 r. brałam udział w konferencji on-line na temat „Niepłodność okiem endokrynologa, androloga i ultrasonografisty”, o czym pisałam na blogu w dziale Wydarzenia tutaj.
Jednym z poruszanych tematów była ocena nasienia męskiego pod kątem parametrów wpływających na płodność. Zanim o tym napiszę, taka moja uwaga – z mojego doświadczenia:
Zdarza się, że co jakiś czas przychodzą do mnie zaniepokojone kobiety, które starają się o ciążę przez kilka miesięcy, miały wykonane różne badania, natomiast ich mąż (partner) nie miał wykonanego badania nasienia. Ja w takich sytuacjach mówię, że takie badanie, spermatogram, musi być koniecznie wykonane, ponieważ
ocena płodności mężczyzn jest bardzo prosta.
Polega na tym, że 2 razy pobieramy nasienie, oceniamy i wiemy, jakie ma parametry. Natomiast:
diagnostyka płodności kobiety jest bardzo skomplikowana i czasochłonna.
Dlatego jeżeli mamy pewne wątpliwości jeżeli chodzi o płodność pary, bardzo bardzo ważne jest, aby mężczyzna wykonał badania nasienia.
Wracając do tematu konferencji:
Jeżeli chcemy wiarygodnie ocenić nasienie męskie, jedna ocena jest niewystarczająca.
Ocenę nasienia należy wykonać dwukrotnie, w dostępie minimum 7 dni, lecz nie dłuższym niż 3 tygodnie.
Nasienie powinno być oddane w placówce, w której wykonujemy badanie. Jeżeli natomiast są problemy z oddaniem nasienia w tym miejscu, może być ono oddane w domu, pod jednym warunkiem: musi być dostarczone do laboratorium w ciągu 40 minut, ponieważ ocenia się je po 1 godzinie od oddania. To dlatego nie można przekroczyć tego czasu – nie można na przykład oddać nasienia rano, a dostarczyć po południu czy wieczorem. Próbka byłaby wtedy niemożliwa do ocenienia.
Największą grupą pacjentów spośród tych, którzy zwracają się do androloga, czyli lekarza zajmującego się problemami męskimi, są osoby chodzące na siłownię, które używają różnych steroidów anabolicznych. Biorą steroidy anaboliczne, np. testosteron, żeby zbudować masę mięśniową.
Takie postępowanie nie jest dobre, ponieważ:
Testosteron stosowany długofalowo jest środkiem antykoncepcyjnym dla mężczyzn.
Dlaczego?
Testosteron stosowany długofalowo hamuje przysadkę do pobudzania spermatogenezy. W związku z tym zdarzają się takie osoby po 30 roku życia, które mają spermatogenezę zaburzoną, ponieważ przez kilka lat używały sterydów anabolicznych.
Ryzyko wad genetycznych płodu.
Wiadomo, że ono rośnie wraz z wiekiem matki, czyli im starsza kobieta, tym ryzyko wad jest zwiększone. Trzeba jednak też pamiętać o tym, że u mężczyzn po 40 roku życia o 20% jest zwiększone ryzyko wad płodu.
Fragmentacja DNA, czyli uszkodzenie DNA w plemnikach u mężczyzn powyżej 45 r. ż. jest 2 razy większe niż u mężczyzn w wieku 30 lat. Widać więc, że ten czynnik wieku jest też istotny jeżeli chodzi o jakość spermatogenezy.
Starania o ciążę
Jeżeli staramy się o uzyskanie ciąży, obecnie zaleca się współżycie 4 do 6 razy w tygodniu. Kiedyś mówiono, że co 2-3 dzień, ale teraz uważa się, że właśnie 4-6 razy/tyg.
Dokonano też obserwacji (choć nie ma tego w zaleceniach lekarskich), która pokazuje, że jeżeli pobierzemy nasienie jeden raz, a następnie za godzinę pobierzemy drugi raz, to to nasienie, które zostało pobrane po raz drugi, jest lepsze, tj. ma większą zdolność prokreacyjną. Być może wkrótce ukaże się zalecenie, aby jednego dnia odstęp w staraniu o ciążę był dość krótki, czyli aby w ciągu kilku godzin nastąpiło kolejne współżycie.
Ta obserwacja, że nasienie męskie pobrane po raz drugi w krótkim czasie, ma większą zdolność zapładniającą, pochodzi z Anglii. Nie tak dawno (kilka lat temu) w Anglii pewien lekarz ginekolog, który zajmuje się metodami wspomaganego rozrodu, badał skuteczność takiego postępowania. Uzyskiwał nasienie z jednej próbki i w niedługim czasie pozyskiwał nasienie drugi raz, a następnie mieszał nasienie z obu próbek i wykonywał inseminacje.
Taka inseminacja była skuteczna w 20%, natomiast ocenia się, że inseminacja w ogóle jest skuteczna w 11-12%. W związku z tym widać, że badania obserwacyjne potwierdzają, że nasienie pobrane po raz drugi w krótkim czasie od pierwszego pobrania ma lepsze parametry. Czy będziemy to mieli w oficjalnych zaleceniach – nie wiadomo, ponieważ są to na razie obserwacje. Między obserwacjami a zaleceniami medycznymi musi upłynąć dłuższy czas, choć wszystko wskazuje na to, że takie są przesłanki naukowe.
Na koniec dodam dla przypomnienia, że:
plemnik żyje w drogach rodnych kobiety do 5 dni.
Pozdrawiam Was serdecznie,
Doktor Lu.
