Tarczyca jest położona pośrodku szyi, nad tchawicą. Ma kształt motyla.
Jej objętość waha się średnio od 10-25 ml (czyli od 2 łyżeczek do 5 łyżeczek), ale też może mieć objętość 2 ml (np. w postaci zanikowej choroby Hashimoto) lub 300ml – czyli objętość kubka do kawy (np. w wolu guzkowym olbrzymim).
Jeżeli tarczyca ma objętość poniżej 5 ml, to właściwie nie jest wstanie zapewnić wystarczającej produkcji hormonalnej i pacjent wymaga leczenia L-tyroksyną, czyli hormonami tarczycy.
Jak widać, objętość chorej tarczycy może różnić się nawet 150-krotnie, w zależności od tego, jaką mamy chorobę. W organizmie człowieka nie istnieje narząd (poza jajnikami, które mogą zwiększyć swoją objętość w zespole hierstymulacji jeszcze bardziej), który miałby taką moc zmiany. Dodam, że zespół hierstymulacji powstaje poprzez podanie pacjentce gonadotropin czy hCG celem uzyskania jajeczkowania, nie jest zatem stanem fizjologicznym.
Tarczyca jest więc gruczołem, który potrafi nas zaskoczyć. Nic dziwnego, że najwięcej pacjentów zgłaszających się do endokrynologa cierpi na jakąś patologię tarczycy.
Tarczyca produkuje hormony tarczycy: T4 (80%) i T3 (20%). Chcąc ocenić funkcje tarczycy oznaczamy TSH (zarządcę) oraz hormony wolne we krwi (niezwiązane z białkami nośnikowymi) fT4 i ew. fT3 (free-T4, free-T3), ponieważ one dużo lepiej określają funkcję tarczycy niż T4 i T3.
Hormony tarczycy są określane hormonami anabolicznymi. Pobudzają one wzrost (metabolizm), dając paliwo (ogień) naszemu organizmowi.
Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy, niezależnie od tego czy pierwotna czy wtórna (na ten temat pisałam w artykule Jak pracuje tarczyca – niedoczynność i nadczynność) ma takie same objawy. Polegają one na spadku produkcji hormonów tarczycy. Obrazowo mówiąc mamy taką sytuację, jak wówczas, gdy w piecu nie ma ognia. Co się wtedy dzieje? Jest zimno, czyli zwalnia metabolizm i z tego faktu wynika cała gama objawów (w internecie łatwo możemy znaleźć ich listę). Ja nie będę wymieniała wszystkich z nich, natomiast zależy mi na zrozumieniu przez Was tej patologii:
Mało hormonów tarczycy = mało „ognia” = zimno, spowolnienie metabolizmu
Przykładowe objawy:
- w ośrodkowym układzie nerwowym: często zaburzenia koncentracji, zmęczenie, senność, ale też paradoksalnie problemy ze snem, uczucie zimna
- w układzie pokarmowym: wzdęcia, zaparcia, wzrost masy ciała
- w układzie sercowo- naczyniowym: tu najbardziej odczuwalne jest spowolnienie pracy serca
- w układzie oddechowym: spowolnienie oddychania
- w układzie mięśniowo-szkieletowym: zmęczenie, brak sił
itd.
Nadczynność tarczycy
Nadczynność tarczycy to stan porównywalny do sytuacji, gdy mamy zbyt dużo ognia w piecu i dodatkowo pozakręcany odpływ gorącego powietrza. Ta sytuacja nie jest przyjemna dla organizmu i dlatego dość szybko udajemy się do lekarza, podejmując leczenie.
Dużo hormonów tarczycy = za dużo „ognia”
Wiodące objawy nadczynności tarczycy to:
- zmęczenie
- wewnętrzny niepokój
- uczucie rozdygotania
- kołatania serca
Intensywność objawów zależy od wysokości stężeń hormonów oraz od wieku, w jakim wystąpiła nadczynność (osoby młode mają większą tolerancję podwyższonych hormonów tarczycy niż starsze).
Niedoczynność i nadczynność tarczycy – cechy wspólne
Jaki objaw łączy nadczynność i niedoczynność tarczycy? Jest to zmęczenie i zaburzenia koncentracji, a wynika to z tego, że zarówno niedobór hormonów, jak i ich nadmiar jest szkodliwy dla naszego mózgu i daje mu sygnał, że coś jest nie tak.
Pozdrawiam,
Doktor Luiza
