Stygmatyzacja osób transpłciowych to wciąż bardzo powszechne zjawisko. Brak akceptacji oraz zrozumienia, znaczące spojrzenia czy nieproszone komentarze to sytuacje, z którymi osoby transpłciowe muszą sobie radzić niemalże każdego dnia.
W ostatnim czasie powoli zmienia się jednak podejście społeczeństwa do tego zjawiska. Temat jest niezwykle trudny, ale bardzo potrzebny. Tłumaczenie tego, czym jest transpłciowość, wydaje sie dziś koniecznością, ponieważ jak inaczej zrozumiemy osobę transpłciową? Jak jej pomożemy?
Czym jest transpłciowość?
O transpłciowości mówimy wtedy, gdy dana osoba nie identyfikuje się z przypisaną jej płcią, lecz z płcią przeciwną. Ta tożsamość płciowa odczuwana jest jako wyraźna i konkretna.
Korekta płci – rola hormonów
U osób przechodzących przechodzących przez proces korekty płci konieczne są ogromne zmiany w układzie hormonalnym. Ten etap jest kolejnym, po myślach o sobie jako o człowieku innej płci, dlatego zazwyczaj nie mówi się o nim na początku zgłębiania tematu, skupiając się bardziej na odczuwanej tożsamości. Tymczasem hormony to kluczowy czynnik planowanych działań korygujących płeć!
Jakiś czas temu wraz z doskonałym ekspertem w dziedzinie transpłciowości, dr n. med. Anną Kępczyńską-Nyk, endokrynologiem i seksuologiem rozmawiałyśmy o hormonalnych sprawach związanych z transpłciowością i postanowiłam zapisać najważniejsze informacje z tej rozmowy. Razem z Panią Doktor Anną pracujemy w Centrum Medycznym Lumedic, mamy też wspólnych pacjentów, dlatego bardzo się cieszę, że podjęłyśmy ten temat.
Jakie kryteria należy spełniać przed rozpoczęciem terapii hormonalnej?
Przed rozpoczęciem terapii hormonalnej pacjent musi spełniać odpowiednie kryteria. Najbardziej problematyczne jest postawienie właściwej diagnozy.
W Polsce nie mamy wytycznych dotyczących określających wiek osoby mogącej przystąpić do terapii hormonalnej, lecz w krajach zachodnich terapię hormonalną można rozpocząć od 16 roku życia przyjmując, że w tym wieku człowiek jest zdolny do oceny konsekwencji swoich czynów.
Z medycznego punktu widzenia wydaje się, że odpowiednim momentem będzie uzyskanie dojrzałości płciowej. Bardzo ważne jest to, aby podać hormony osobie, która nie zmieni swojego zdania. Osoba chcąca dokonać korekty płci musi przede wszystkim zapoznać się z procedurą medyczną.
Konieczne są również rozmowy ze specjalistami z zakresu psychologii, seksuologii i psychiatrii. Leczenie poprzedza również badanie przedmiotowe i podmiotowe oraz laboratoryjne.
Po tych krokach specjaliści stawiają diagnozę, a pacjent może rozpocząć leczenie hormonalne.
Jak wygląda leczenie hormonalne?
U transpłciowych mężczyzn stosuje się preparaty testosteronu w formie żelu do codziennego wcierania w skórę lub zastrzyki domięśniowe.
U transpłciowych kobiet leczenie jest bardziej skomplikowane, ponieważ należy stosować leki antyandrogenowe, czyli leki hamujące testosteron, a także pochodną testosteronu.
Pacjentowi podajemy również hormon żeński, estradiol, w formie żelu na skórę, plastrów, tabletek, a także zastrzyków. Hormony w żelu są jedną z najnowszych metod, ale działają dokładnie tak samo, jak te w zastrzyku czy w tabletce.
Hormony stosujemy tak długo, aż nie uzyskamy referencyjnego zakresu stężenia hormonów dla danej płci.
W Polsce, bez formalnego uzgodnienia w sądzie, kobieta transpłciowa nie ma prawa poddać się operacji upośledzającej płodność, czyli usuwania jąder. W swojej codziennej praktyce lekarskiej dr n. med. Anna Kępczyńska-Nyk zazwyczaj leczy pacjentki posiadające jądra. Wiele pacjentek nie decyduje poddać się tej operacji.
Jakie powikłania mogą wystąpić po zastosowaniu terapii hormonalnej?
Terapia poprowadzona zgodnie z wytycznymi jest bezpieczna dla pacjentów. Osoby zdecydowane na korektę płci muszą mieć na uwadze, że niektóre efekty leczenia są nieodwracalne, dlatego tak istotna jest kwestia uzgodnienia płci.
Jedną z nieodwracalnych zmian, spowodowanych przez przyjmowanie testosteronu, jest obniżony głos. W przypadku transpłciowych kobiet są to piersi.
Zmiany w wyglądzie zależą od fizjonomii pacjenta, dlatego często oczekiwania co do możliwości są różne.
Efekt leczenia u każdej osoby również będzie inny. Warto pamiętać, że im wyższe stężenie hormonów, tym większe ryzyko powikłań, dlatego leczenie powinno być przeprowadzone tylko i wyłącznie pod okiem specjalisty.
