1. Hipoglikemia poposiłkowa reaktywna – występuje po operacjach żołądka, np. bariatrycznych, resekcji (usunięcia) żołądka np. z powodu nowotworu czy krwawienia.
Może pojawić się już po 30 min. od spożycia posiłku.
W tej grupie pacjentów nie należy wykonywać testu obciążenia glukozą, ponieważ spadki glikemii mogą być tak bardzo szybkie i głębokie – na tyle, że grożą utratą przytomności. Jeżeli decydujemy się ze wskazań medycznych na taki test to powinien być on przeprowadzony w warunkach szpitalnych.
2. Hipoglikemia we wczesnej fazie cukrzycy typu 2 – wynika z nieprawidłowej pracy trzustki. Pojawia się od 3 do 5 godzin od spożycia posiłku.
Kiedy należy przypuszczać, że możemy mieć hipoglikemię poposiłkową idiopatyczną?
– kobiety szczupłe lub z niewielką nadwagą,
– wiek 20 – 40 lat,
– niektóre po epizodzie znacznej utraty masy ciała,
– często w wywiadzie podające życie w napięciu oraz przepracowanie.
Najczęstsze objawy:
– drżenia rąk, poty, kołatanie serca,
– drętwienie kończyn,
– uczucie głodu,
– osłabienie, senność, zmęczenie,
– zawroty głowy,
– zaburzenia ostrości wzroku, mroczki,
– zaburzenia pamięci i koncentracji.
Kiedy występują objawy hipoglikemii poposiłkowej idiopatycznej:
2. po długiej przerwie między posiłkami,
3. nie występują w nocy.
Dodam, że zjedzenie czegoś słodkiego powoduje ustępowanie objawów.
Wracając do diagnostyki:
Idealne warunki do rozpoznania tego schorzenia stwarza 5-godzinna krzywa cukrowa, dlatego, że najczęstszy spadek glikemii obserwujemy pomiędzy 2-5 godziną testu. Krzywa cukrowa 5-godzinna jest długa, pacjent może bardzo źle się poczuć, może dojść do omdlenia, dlatego jest ona wykonywana tylko w warunkach szpitalnych.
Co zatem zrobić w warunkach ambulatoryjnych, aby rozpoznać to zaburzenie?
Należy wykonać ambulatoryjnie 2-godzinną krzywą cukrową (ale jeszcze lepiej krzywą glukozowo-insulinową, czy też zwaną przez pacjentów krzywą cukrowo-insulinową). Lepiej jest wykonać krzywą glukozowo-insulinową, ponieważ możemy ocenić, czy występuje insulinoporność lub hiperinsulinizm – o tym pisałam w artykule Co to jest insulinooporność? Czym jest hiperinsulinizm?
Pragnę zwrócić uwagę na odpowiednie przygotowanie do tego testu, o czym pisałam w artykule JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO TESTU OBCIĄŻENIA GLUKOZĄ (OGTT 75G)
Pacjenci podczas krzywej cukrowej popełniają najczęściej dwa błędy:
– pomiędzy pobraniami krwi chodzą (a powinni siedzieć)
– nie zabierają z domu kanapki, aby po drugim pobraniu krwi zaraz coś zjeść. Skutkuje to u pacjentów predysponowanych m.in. bardzo złym samopoczuciem i stanami przedomdleniowymi.
Rozpoznanie, czyli odpowiedź na pytanie, czy pacjent cierpi na hipoglikemię reaktywną, jest oczywiste na podstawie stwierdzenia:
– glukozy w 60 minucie testu OGTT <70mg/dl, lub
– glukozy w 120 minucie testu OGTT <70mg/dl.
2-godzinna krzywa cukrowa nie zawsze uwidoczni spadek glikemii poniżej 70mg/dl, ale gdy widzimy znaczący spadek glikemii po podaniu (wypiciu) glukozy, możemy z dużym prawdopodobieństwem podejrzewać to schorzenie. Podaję przykład takiej krzywej:
– glukoza na czczo 99 mg/dl
– glukoza w 60min 100mg/dl
– glukoza w 120min 73mg/dl.
Jeżeli dodatkowo pacjent podaje charakterystyczne objawy hipoglikemii reaktywnej, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że dany pacjent takie schorzenie posiada.
Jeżeli widzimy glikemię na czczo poniżej 70 mg/dl, to także należy przyjrzeć się bacznie gospodarce węglowodanowej (czyli pracy trzustki) u danego pacjenta.
Na koniec dodam, że jeżeli spadki glikemii są duże, należy to różnicować z innymi schorzeniami, np. insulinoma (jest to nowotwór trzustki produkujący insulinę), wtedy kierujemy pacjenta na hospitalizację, do referencyjnego ośrodka (czyli takiego, który zajmuje się takimi schorzeniami).
Leczenie
Podstawą terapii są posiłki o niskim indeksie glikemicznym spożywane średnio co 3 godziny. W diecie należy uwzględnić przede wszystkim węglowodany złożone (m.in. kasze). Dodam, że czasami, np. u dzieci, zaleca się spożywanie posiłków nawet co 2 godziny.
Metformina obniża wyrzut insuliny w odpowiedzi na spożyty pokarm, zatem zmniejsza ryzyko wystąpienia hipoglikemii.
Monitorowanie
Bądź na bieżąco!
Co w przypadku hipoglikemii w ciąży? Jakie są skutki dla dziecka?
W ciąży nie należy dopuszczać do hipoglikemii. Powinna Pani mieć zbilansowaną dietę i mierzyć glikemię. Oczywiście trzeba wykluczyć też inne przyczyny endokrynologiczne hipoglikemii min. niedoczynność tarczycy czy niedoczynność kory nadnerczy. Pozdrawiam serdecznie!